تحول سنجی مفهوم ملت در دوره قاجار

Authors

فاطمه رضایی

دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه خوارزمی مسعود مرادی

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان

abstract

دوران حکومت قاجار مصادف با شکل­گیری اندیشه ملی­گرایی در جهان بهتأثیر از انقلاب فرانسه بود. وقوع انقلاب مشروطه، بازتاب ورود این اندیشه­ها به جامعه ایران بود و ایرانیان که در نظام استبدادی، بندگان پادشاه به شمار می­آمدند، خواستار حقوق ملی و شهروندی شدند. مفهوم ملت پس از ورود به ایران در تقابل با تفکرات مختلف، به اشکال متفاوتی تعبیر شد. این مقاله، گوناگونی برداشت از مفهوم ملت را در میان اقشار مختلف روشنفکران، علما، حاکمان، توده­های مردم وگروه­های تأثیر گرفته از اندیشه­های مارکسیستی بررسی می­نماید و به این نتیجه می­رسد که هر کدام از گروه­های مزبور با توجه به زمینه فکری و تأثیری که از اندیشه ها و محیط­ها­ی فکری مختلف گرفتند، مفهوم متفاوتی از ملت در نظر داشتندو در بسیاری موارد، تنها یک جابجایی واژگانی بینمفاهیم رعیت و ملت اتفاق افتاد و ملت به همان مفهوم رعیت بکار ­رفت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحول شهرنشینی اراک در دوره قاجار

در زمان فتحعلی شاه قاجار شهری در منطقه عراق عجم توسط یوسف خان گرجی تأسیس شد که «سلطان آباد» نامیده شد. این شهر در این دوره بنا بر اهمیت استراتژیکی، نظامی و اقتصادی رو به پیشرفت نهاده و به یکی از شهرهای مهم تبدیل شد. سلطان آباد، در کشاکش رقابت سیاسی- نظامی میان سلسله­های سلطنتی و خاندان­های مدعی حکومت (زند و قاجار) با انگیزه تأمین امنیت پایتخت و تعمیم سلطه قدرت مرکزی در مناطق تحت نفوذ ایلات و عش...

full text

تحول شهرنشینی اراک در دوره قاجار

در زمان فتحعلی شاه قاجار شهری در منطقه عراق عجم توسط یوسف خان گرجی تأسیس شد که «سلطان آباد» نامیده شد. این شهر در این دوره بنا بر اهمیت استراتژیکی، نظامی و اقتصادی رو به پیشرفت نهاده و به یکی از شهرهای مهم تبدیل شد. سلطان آباد، در کشاکش رقابت سیاسی- نظامی میان سلسله­های سلطنتی و خاندان­های مدعی حکومت (زند و قاجار) با انگیزه تأمین امنیت پایتخت و تعمیم سلطه قدرت مرکزی در مناطق تحت نفوذ ایلات و عش...

full text

تحول مفهوم مردم، از رعیت تا جمعیت؛ نخستین گام‌ها در راستای جهانی شدن در عصر قاجار

در این مقاله به بررسیِ تحول  در نسبت میان حاکمان و مردم در ایران می‌پردازیم. پیش از سدۀ نوزدهم میلادی، مراودۀ اخلاقی مبتنی بر عدل، غالب‌ترین خصلت عرصۀ سیاست و حکمرانیِ ایرانی بود؛از این منظر، مردم حکومت‌شده‌گانی‌اند که هویت‌یابیِ سیاسیِ آنان تنها در دایرۀ کردار شاهان یا حکومت‌گران امکان‌پذیر می‌شد. کنش سیاسی کنشی صرفاً شاهانه و به تبع عادلانه بود و مردم در منزلت رعیّت، صرفاً موضوع کردارهای حاکمان خود ...

full text

بازنمایی مفهوم ملت در فضای مجازی

چکیده فرآیند شتابان جهانی شدن بعد از انقلاب صنعتی و پدیده اینترنت و فضای مجازی به عنوان یکی از برآیندهای جهانیشدن در نیمه دوم قرن بیستم، باعث تأثیر در مفاهیم پایهای جغرافیای سیاسی همچون مفهوم ملت، حکومت، مرز، حاکمیت و ... شد و باعث شکلگیری معادلهای مجازی این مفاهیم همچون ملت مجازی، چند هویتی شدن افراد و کم رنگ شدن مفهوم مرز، حاکمیت و ... شد، با توجه به تأثیر این گونه مفاهیم و شکلگیری فضای م...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های تاریخی اسلام و ایران

جلد ۱۰، شماره ۱۹، صفحات ۱۰۱-۱۲۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023